انواع ضایعات
انواع ضایعات میتواند به دو قسمت فلزی و غیر فلزی تقسیم شود که مهمترین ضایعات فلزی , خریدار ضایعات آهن میباشد. صنعت بازیافت ایران هنوز آن چنان که باید سازماندهی نشده است و نمی توان به صورت رسمی گفت چه چیزی بازیافت شده و چه چیزی به درد بازیافت نمی خورد ولی با این حال به صورت کلی فعالان این صنعت مواد بازیافتی را به چند بخش کلی تقسیم کرده اند؛ بخش هایی شامل ضایعات فلزی، ضایعات غیرفلزی، ضایعات الکتریکی و الکترونیکی، محصولات فلزی و محصولات غیرفلزی. احتمالا با خواندن این عنوان نمی توانید به درستی تشخیص بدهید چه ضایعاتی در کدام دسته قرار می گیرد. به همین خاطر هر دسته را جداگانه توضیح داده و قیمت های حدودی اجناس را به شما می گوییم.
ضایعات فلزی
خرید ضایعات فلزی تقریبا به هر چیز فلزی اطلاق می شود که دیگر کاربردی نداشته و عمر آن به سر رسیده است. حال از خرید ضایعات آهن گرفته تا سرب، مس، برنج، چدن و غیره. این ضایعات علاوه بر این که به صورت خام به فروش می رسند، در قالب محصولات مختلف مثل باتری، بطری فلزی نوشابه و یا حتی موتور ماشین نیز یافت می شوند. هر کدام از این ضایعات نیز با توجه نوع کاربرد و آلیاژهای مختلفی که در آنها به کار رفته است، قیمت متفاوتی دارند. مثلا مس؛ اگر کسی مس خالی داشته باشد می تواند با قیمتی حدود ۲۴ هزار و ۵۰۰ به ازای هر کیلو آن را بفروشد. اگر مس شما به صورت کابل مخابراتی باشد، قیمت آن هزار تومان افزایش پیدا کرده و به ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان می رسد.
اگر مس شما از نوع کابلی و قرمز باشد قیمت آن به ۲۷ هزار تومان نیز می رسد. بعضی دسته ها آن چنان تنوع قیمتی نداشته و معمولا به یک یا دو دسته کلی تقسیم می شوند. مثلا آلومینیوم که خشک آن با قیمتی حدود پنج هزار و ۳۰۰ به ازای هر کیلو و نرم آن با قیمت شش هزار و ۳۰۰ به ازای هر کیلو به فروش می رسد. احتمالا بیشترین محصولی که روزانه با آن رو به رو شده و نمی دانستید می توانید از آن پول دربیاورید، بطری های فلزی نوشابه است که تقریبا با قیمتی حدود پنج هزار تومان به ازای هر کیلو به فروش می رسید.
ضایعات غیرفلزی
خرید ضایعات غیرفلزی همان طور که از اسمش مشخص است شامل هر چیز غیرفلزی می شود. ولی نمی توانید تصور کنید که بازه آن چقدر گسترده است. در حقیقت این دسته بندی شاهد مواردی مثل ضایعات پلاستیک و پلیمر، لاستیک، شیشه، کاغذ و کارتن، چوب و تخته، منسوجات و چرم، سنگ و آجر و سرامیک، مواد شیمیایی، روغن، کشاورزی و غیره می شود. شاید در این دسته بیشتر با نان خشک آشنا باشیم و خیلی از قیمت دیگر محصولات این دسته ها خبری نداشته باشیم. بسیاری از این موارد مثل نان خشک به صورت عمده خرید و فروش می شوند.
ضایعات الکترونیکی و الکتریکی
همان طور که احتمالا حدس می زنید در این دسته هر وسیله ای که به نوعی با برق سر و کار دارد قرار می گیرد. حتی بسیاری سیم و کابل و باتری را نیز در دسته ضایعات الکترونیکی می گذارند تا ضایعات فلزی. این دسته شامل ضایعاتی مثل موبایل و تجهیزات مخابراتی، کامپیوتر و لوازم جانبی، قطعات برقی صنعتی، وسایل برقی خانگی و دستگاه های فرسوده و اقساطی می شود. ابتدا به سراغ وسایل بسیار قدیمی می رویم. اگر از آن مانیتورها و تلویزیون های حجیم دارید، می توانید آنها را به قیمت حدود پنج تا هفت هزار تومان به ازای هر عدد بفروشید.
مزایای بازیافت ها
- صرفه‌جویی ۷۰ درصدی در انرژی
- صرفه‌جویی۹۰ درصدی در استفاده از موادخام
- ۸۶ درصد آلودگی کمترهوا
- ۴۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف منابع آبی
- ۷۶ درصد کاهش آلودگی منابع آب
- ۹۷ درصد صرفه‌جویی در استفاده از منابع
کاربردهای ضایعات آهن
بازیافت خرید ضایعات آهن یا آهن قراضه، کاربرد اقتصادی و محیط‌زیستی دارد.
عبارت اقتصاد چرخشی بیان می‌کند که همه چیزها و ابزارهای تولیدشده باید به نحوی ساخته شوند که دوباره بتوانند به حالت بی‌مصرف درآیند و سپس بازیافت و تولید شوند و به شکل یک محصول نهایی درآیند. ضایعات آهن یکی از ماده‌هایی است که می‌توانند دوباره به شکلی جدید قابل استفاده باشد
مراحل بازیافت
پس از جمع‌آوری و جداسازی ضایعات فلزی چه از طریق مکان‌های جمع‌آوری چه از طریق کمپانی‌های خریدار ضایعات، آنها سرانجام به‌صورت انبوه و توده در کارخانه بازیافت در می‌آیند. جداسازی و طبقه‌بندی ضایعات فلزی نسبتاً آسان است. می‌توان از آهنربا هم برای جداسازی آنها استفاده کرد؛ این اصل (جذب فلزات آهنی به آهنربا) در همه فرایند بازیافت استفاده می‌شود. در کارخانه بازیافت، انبوه این ضایعات فلزی از خودروها و ابزارهای خانگی تشکیل شده‌اند.
به‌محض اینکه این ضایعات توسط کامیون به کارخانه برسند، فرایند بازیافت آغاز می‌شود. از یک بولدوزر و یک جرثقیل برای بررسی و چک کردن ضایعات استفاده می‌شود.
مواردی هم هستند که ممکن است قابل فرآوری و بازیافت در چنین کارخانه‌ای نباشند؛ مانند تانک پروپان، شیشه و آهن سنگین. جداسازی ماده‌های مختلف از هم ممکن است کار مشقت‌بار یا سریعی باشد.
عوامل انسانی و متصدیان این کار از آهنربا و ابزارهای گرفتن فلزات استفاده می‌کنند و آنها را از توده‌ای به توده دیگر منتقل می‌کنند تا جداسازی و طبقه‌بندی کنند. یک بازرس هم از پایین ضایعات فلزی را قبل از جداسازی به‌صورت چشمی بررسی می‌کند و می‌بیند؛ دلیل این کار کاهش ریسک و خطرات کار و جلوگیری از آسیب زدن به ضایعات فلزی است که از زباله‌های غیرقابل بازیافت دیگر جدا هستند.
فرایند بازیافت
فرایند بازیافت ضایعات فلزی شامل ضایعات خودروها روی تسمه‌نقاله قرار داده می‌شوند و بلند می‌شود تا به دستگاه ریزانندِ منتقل شود؛ برای این کار از یک استوانه استفاده می‌کنند. تسمه‌نقاله به وزن ضایعات فلزی حساس است؛ اگر این ضایعات خیلی سنگین باشد مدتی طول می‌کشد تا روی تسمه‌نقاله قرار گیرند. دستگاه ریزانندِ مقدار زیادی از این ضایعات را می‌گیرد. یک بازرس هم هرروز وضعیت آن را بررسی می‌کند تا مطمئن شود آسیبی به آن ضایعات نمی‌رسد. اگرچه دستگاه ریزانندِ بسیار بزرگ و محکم است اما امکان آسیب دیدن توسط برخی از چیزهای غیرفلزی را دارد.
ضایعات فلزی واردشده به این ماشین‌آلات طی فرایندهایی به تکه‌های بزرگ و کوچک تقسیم می‌شوند که درنتیجه ترکیبی از مواد فلزی و ضایعات دیگر به دست می‌آید. این تکه‌های بزرگ و کوچک با استفاده از یک استوانه مغناطیسی از هم جدا و طبقه‌بندی می‌شوند. تکه‌های فولاد به آهنربا می‌چسبند درحالی‌که سایر ضایعات از آن می‌گذرند و سرانجام به تسمه‌نقاله‌ی دیگری می‌رسد. تکه‌های فولاد ارزشمندند و آزادی و تحرک بیشتری نسبت به ضایعات آلاینده دیگر دارند بنابراین ضروری است که هر ماده که به آن چسبیده حذف شود. پس از یک‌بار انجام این کار، این فولاد به مشتری‌های مخصوص خودش می‌رسد.
آموزش بازیافت ضایعات
باقی‌مانده ضایعات فلزی تسمه‌نقاله باید جداسازی شوند تا فلزات غیر آهنی دیگری را که با ضایعات دیگر ترکیب‌شده‌اند جذب کنند. این سازوکار فلزات غیر آهنی ارزشمند را با استفاده از آهنربا جداسازی می‌کند تا یک نیروی دفع قوی ایجاد کند. فلزات جمع شده در این فرایند شامل مس و برنج در میان فلزات دیگر هستند. معمولاً این مرحله دوباره تکرار می‌شود تا اطمینان حاصل شود که ضایعات مهم از دست نروند.
یک بازرس توده ضایعات را دوباره بررسی می‌کند تا تایید کند که فلزات مفید از بین نروند.
آموزش بازیافت ضایعات فلزی راه مناسبی برای به دست آوردن منابع تجدید پذیر لازم برای صنایع است. جمع‌آوری و بازیافت خرده فلزات برای افرادی که این کار را می‌کنند بسیار سودآوراست. فلز یک کالای جهانی است که همیشه برای آن تقاضا وجود دارد. کشورهای درحال‌توسعه مانند چین و هند مقدار زیادی از این ضایعات را خریداری می‌کنند و این عرضه و تقاضا است که آن را ارزشمند می‌کند.