لپتین یک هورمون پروتئینی است که نقش مهمی در متابولیسم یا همان سوخت و ساز چربی‌ها دارد و اشتها را کنترل می‌کند. برای همین در تنظیم وزن بدن نیز موثر است.

لپتین از یک کلمه یونانی به نام لپتوس به معنی «لاغر» آمده است، اما این واژه مقداری پیچیده تر از این است که بخواهیم آن را این طور تفسیر کنیم که لپتین بیشتر مساوی چربی کمتر است. در این مقاله و مقالاتی که در قسمت های بعد مشاهده می کنید برای شما در مورد اینکه لپتین چیست و اینکه چگونه به چاقی و کاهش وزن مرتبط است صحبت خواهیم کرد و در مقاله های بعدی نیز در مورد راه های عملی برای بهبود سطح لپتین برای کاهش بیشتر وزن یا نگهداری وزن صحبت خواهیم کرد. پس با ما در این مقاله و مقاله های بعدی همراه باشید.

لپتین چیست؟

لپتین هورمونی است که اشتها و وزن بدن را کنترل می کند. این هورمون در سلول های چربی ساخته شده و پیام هایی را در مورد اینکه چه مقدار از انرژی ذخیرة شما قابل دسترس است، به مغز می فرستد. هر چه سلول های چربی بیشتری داشته باشید، لپتین بیشتری نیز خواهید داشت. به نظر می رسد که وقتی لپتین ترشح نمی شود، مغز فکر می کند که تودة چربی در بدن وجود ندارد و شخص را تحریک به خوردن بیشتر و تجمع چربی بیشتر می کند.

لپتین همچنین بیانگر میزان تعادل انرژی در بدن است. در بسیاری از مطالعات مشخص شده که روزه داری یا رژیم های کاهش وزن شدید منجر به کاهش سطح لپتین در بدن می شود. در رژیم های لاغری، بدن با کاهش سطح لپتین سعی می‌کند از کاهش وزن جلوگیری کرده و از ذخایر انرژی خود (بافت‌های چربی) محافظت کند. در نتیجه با رساندن سطح لپتین به میزان آن قبل از شروع رژیم غذایی می توان این اثر محافظتی بدن را خنثی نمود وگرنه بلافاصله با قطع رژیم غذایی فرد به سرعت به وزن قبل از خودش خواهد رسید.

از سوی دیگر، هنگامی که افراد از یک رژیم لاغری پیروی می کنند، کمتر غذا می خورند و مقداری چربی از دست می دهند، در نتیجه میزان لپتین تولید شده نیز کاهش می یابد؛ در این حالت گرسنه می شوند، میزان انرژی شان کاهش می یابد و وزن از دست می دهند. در این شرایط سطح لپتین تا کمتر از مقدار مشخص (آستانه) پایین می آید. هنگامی که این اتفاق می افتد، مغزتان احساس گرسنگی می کند و می گوید: «من انرژی برای استفاده ندارم و اکنون در وضعیت گرسنگی قرار گرفته ام». در این حالت چندین فرایند در بدن به راه می افتد تا سطح لپتین را به سطح قبلی و آستانه برساند. یکی از این فرایندها این است که عصب واگ را تحریک می کند (این عصب رابط مغز و دستگاه گوارش است). عصب واگ، عصبی برای ذخیره سازی انرژی است و هنگامی که این عصب تحریک شود، شما احساس گرسنگی می کنید. یکی از کارهایی که عصب واگ انجام می دهد این است که شما را برای دریافت بیشتر انرژی تحریک کند و آن را در سلول های چربی شما ذخیره کند.

زمانی که چربی بیش از اندازه در سلول های چربی وجود داشته باشد، آنها لپتین را تولید می کنند و لپتین توسط جریان خون به هیپوتالاموس می رود و پیام «من گرسنه هستم» را که توسط هیپوتالاموس صادر می شود، خاموش کرده و تمایل به غذاخوردن را کاهش می دهد. بنابراین لپتین به عنوان یک سیگنال سیری مطرح است و به نظر می رسد که نشانه ای برای مغز باشد که چه مقدار چربی باید ذخیره شود و همچنین میزان جذب غذا را نیز تنظیم می کند.

لپتین به مغز می گوید که شما انرژی ذخیره شدۀ کافی در سلول های چربی برای شرکت در فرایند متابولیسم (سوخت و ساز) دارید. هنگامی که سطح لپتین بالاتر از سطح مشخص باشد، مغز اینگونه برداشت می کند که شما به اندازه کافی انرژی دارید و می توانید انرژی مورد نیازتان را تامین کنید. به عبارت دیگر به اندازه طبیعی غذا می خورید، به اندازه طبیعی ورزش می کنید و می توانید مراحل مهم زندگی مانند بلوغ و بارداری را به خوبی بگذرانید.

میزان و زمان خواب بر هورمونهای گرلین و لپتین اثر میگذارد و باعث تاثیر بر روی میل به کربوهیدرات میشود پس به خواب اهمیت بیشتری دهید